'the Lady and the President' en meer

'the Lady and the President' en meer
Espirito Santo, het grootste eiland van Vanuatu, is tijdens de 2e wereldoorlog door de Amerikanen gebruikt als een belangrijke basis waar vanuit oa. de verschillende gevechten in de Solomons zijn bevoorraad met zowel manschappen als materieel. Aan de zuidkant is een beschutte baai, 'Segond channel' met een aantal kleine eilanden, ideaal voor schepen en in korte tijd zijn een aantal airstrips in de jungle aangelegd. Het werd een steunpunt waar ook veel manschappen eerst naartoe werden gebracht. Dat gebeurde met grote cruiseboten die tijdens de oorlog snel waren omgebouwd tot transportschepen. Een daarvan was de 'SS President Coolidge' die begin jaren dertig was gebouwd en toen een van de grootste en luxe-ste was. Half oktober 1942 vertrok hij vanuit San Francisco met ruim 5000 man en heel veel materieel naar een 'nieuwe' basis in de 'south-west pacific'.

De toegang naar de veilige baai (segond channel) was ondertussen beveiligd tegen japanse ondezeeboten met een aantal mijnenvelden, echter dit was door gebrekkige communicatie niet bekend bij iedereen en zeker niet in de US. De President Coolidge had een rendezvous punt opgekregen vlak bij de toegang, waar de kapitein verwachtte te worden opgewacht en als dat niet geval zou zijn dan zou hij direct doorvaren de baai in want hij wilde niet buitengaats blijven liggen om doelwit te worden van een japanse onderzeeer. Je voelt het al, de kapitein besloot op de vroege ochtend van 26 oktober 1942 door te varen toen er geen patrouille boot in zicht was en voer dus het mijnenveld in. 2 explosies volgde waardoor het schip lek raakte en de kapitein besloot het schip direct het rif op de varen om alle manschappen de gelegenheid te geven van boord te gaan. Op 50 meter uit de kust liep het schip op de rif, maar begon snel slagzij te maken. Omdat er geen paniek uit brak konden alle ruim 5000 man van boord gaan, soms in reddingsboten, maar ook veel lopend over het rif. Binnen 1 uur en en kwartier zonk de President Coolidge en ligt op zijn bakboordzijde op een helling van het rif. De boeg ligt op 19m en de achtersteven op ongeveer 70m. Er kwamen slechts twee man om, 1 tijdens de explosie van de eerste mijn en 1 die tijdens de laatste minuten niet op tijd meer het schip kon verlaten, nadat hij velen had geholpen.

Waarom vertellen we dit stukje geschiedenis allemaal zul je denken: het wrak van de President Coolidge wordt beschouwd als het grootste toegankelijke wrak voor duikers ter wereld. In 1969 dook een zekere Allen Power bij toeval op het wrak en was zo onder de indruk dat hij niet meer is weggegaan. Hij is een duikshop begonnen en met name Australiers en Nieuw Zeelanders komen hier duiken. Allen Power zelf leeft nog steeds en hij brengt nog steeds dagelijks duikers naar het strand bij het wrak. De lokale gidsen zijn allemaal door hem opgeleid en duiken met jouw door het wrak. Allen zelf is een wat nukkige man geworden (inmiddels 78 jaar), maar verteld nog steeds met passie over alles wat met 'zijn' President te maken heeft na afloop van een duik in zijn huis met een kopje koffie of thee.

Je kan veel verschillende duiken maken want met z'n ruim 200m lengte is het schip enorm groot. Je kan overal het wrak in, maar het zijn wel allemaal diepe duiken. Wij beginnen met een orientatieduik, waarbij we langs het bovendek zwemmen met daarop enkele kanonnen en nog veel munitie. Vervolgens ga je ergens aan de zijkant het wrak in naar het promenadedek en langs de keukens. Je ziet overal spullen liggen zoals potten, pannen, gasmaskers, schoenen, geweren, etc. We komen tot 33m en via een cargo dek waar legertrucks, jeeps en ander materieel ligt verlaten we het wrak. Het zijn relatief korte duiken vanwege de diepte en als je dieper gaat moeten er ook decostops worden gemaakt. Daarom is er een soort kunstmatig rif gemaakt tussen de 9 en 3 meter, waar heel veel leven is en best wel aardig koraal.

De volgende ochtend gaan we naar de 'lady', het waarschijnlijk meest gefotografeerde onderwater wrak-object ter wereld. Het is een 60x60 cm groot relief-keramiek waarop een dame naast een wit paard staat afgebeeld. Het hing in de 'smoking and gamble' foyer van de eerste klas van het schip aan de muur. Deze ruimte bevind zich op 38m. Na een aardbeving in 2000 had het losgelaten en gelukkig op 60m diepte teruggevonden. Men heeft het toen in en wat makkelijker toegangkelijke ruimte net naast de foyer opgehangen, maar weer op 38m. Het is mooi om te zien en zelfs de kleuren zijn nog duidelijk. Op de terugweg door het wrak gaan we nu langs de 'toilet rows', die waren aangebracht tijdens de verbouwing om alle mannen voldoende toiletgelegenheid te geven. Ook zien we de originele hanglampen her en der liggen. Dit was natuurlijk een decoduik, dus we moeten op verschillende dieptes (12, 6 en 3m) steeds een aantal minuten blijven hangen.

's Avonds maken we een nachtduik op 38m! Er leven in het wrak vele soorten vis en een daarvan heeft een klier onder z'n oog met fluoricerende bacterieen. Als we bij een schoorsteen ingang hangen (de schoorstenen zelf liggen op de bodem onder je) en je lamp uitdoet dan zie een continue flikkerende 'sterrenhemel' door deze visjes: een nog niet eerder door ons gezien schouwspel. Ook in een cargo ruimte doen we nog eens onze lampen uit: een heel bijzonder gebeuren. Uiteraard moesten we nog even hangen voor de decostops.

Onze diepste duik maken we de volgende ochtend naar de machinekamer. Vanaf de schoorsteeningang dalen we naar 46m waar de enorme turbines, controlepanelen en scheepstelegraaf zich bevinden. Je voelt je wel erg nietig. De terugweg is geheel door het schip heen, de mysterie tour. Veel ruimtes met allerlei spullen, zoals de first class dining room met hanglampen, continental lounge en enkele cargo ruimtes. Onze decotijd is enorm opgelopen en we moeten in totaal 30 minuten lang stops maken, met de langste van bijna 20 minuten net onder de 3m. Reindert zijn tank is wel leeg, maar er hangt natuurlijk een reservetank op de decostops. Is dit alles veilig? Ja denken wij als je in ogenschouw neemt hoe er mee omgegaan wordt. Het van het strand af duiken en weer terug keren is aanmerkelijk comfortabeler dan vanaf een boot en dan in het blauw je decostops moeten maken. De extra tanks op de decostops zijn uiteraard van groot belang en de ervaring van de divemasters is ook belangrijk. Maar je moet je natuurlijk wel confortabel voelen voordat je hier aan begint. Wij zijn in ieder geval een hele ervaring rijker door deze duiken.

Er is nog een bijzondere duikstek hier op Santo. Na de oorlog moesten de amerikanen van al hun spullen af, omdat ze dat niet mee konden/mochten terugnemen of verkopen. Er is toen besloten om deze militaire voertuigen, bulldozers, bouwmaterialen etc in zee te dumpen, en vanwege de waarde heet dat nu Million Dollar Point. Tussen de 3m en 30m diepte ligt over een lengte van 150m een enorme berg materiaal. We maken daar een duik en zien kleine barracuda's, rifvissen en sponzen tussen alle nog best wel herkenbare spullen. Om ook een beeld te hebben van het rif hier maken we ook 2 rifduiken, met Santo Island diving. Prachtige koraaltuin bij Tutubarif maar niet veel leven erop. Het Aora rif heeft iets meer leven maar is meer beschadigd.

Santo heeft meer dan de Pr. Coolidge, we gaan de Millenium grot tocht doen. Dit is een grot waar water doorheen stroomt, hij is zo' n 5 meter breed en soms wel 30 meter hoog. Sinds 2000 doen ze de tour, vandaar de naam. We waden door het water van enkel- naar middeldiep water. Ondertussen vliegen de zwaluwen in en uit. Natuurlijk zijn er ook vleermuizen die hier in het donker zitten. Je ruikt aardig de uitwerpselen. Om bij de grot te komen hebben we al een uur in de jungle gelopen of geglibberd, want na regen is het pad erg modderig. Vlak voor de grot zijn onze gezichten beschilderd, dat is hun ritueel voor een eerste keer dat je hem bezoekt. Na een half uur komen we uit het donker weer naar het licht. Even lunchen en dan een stuk canyoning met een lifevest om. De gids begeleid ons veilig door het woeste water van de rivier met touw en soms kettingen die al aan de stenen zijn bevestigd. Het is avontuur! Dan kunnen we ons laten meevoeren met de rivier, lekker drijven op het zwemvest door de 'hidden world'. Nog een klein stukje omhoog klimmen door een watervalletje en via ladders komen we terug bij het dorp. Pff, vermoeiend maar de moeite waard.

De dag van vertrek blijkt er een wijziging in de vlucht, we hebben nu toch nog de hele dag hier en vliegen pas 's avonds naar Port Villa. De zon schijnt eindelijk iets meer dus een goede dag om naar een Blue hole te gaan. Santo heeft deze blue holes op meerdere plekken. Het is een bron water die uit de grond komt en naar de zee stroomt. De bodem is van wit kalksteen waardoor het heldere water azuurblauw wordt. Met het zonnetje is de kleur prachtig. We worden heen en weer gepeddeld en zwemmen even rond, lekker relaxed voor de spieren na gisteren.

We zitten nu (woensdag) in het vliegtuig naar Auckland en realiseren ons dat het nu toch echt voorbij is. Nog 2.5 dag rond Auckland en zaterdag naar Tokyo voor 1 nachtje. Zondagmiddag zijn we dan (met de KLM vanaf Tokyo) weer terug in Amsterdam.