Kingdom of Tonga en walvissen

Tonga heeft heel andere eilandgroepen dan FP. Het ligt op een plateau bij een diepe zeekloof, de Tongatrench. De eilanden zijn veel in beweging, ze komen 3cm per jaar omhoog en glijden langzaam schuin in de Tongatrench (gelukkig niet zo snel dat deze generatie het zal meemaken). De walvissen migreren langs dezelfde trench vanuit het oosten (Cooks eilanden) en het westen (Nieuw Caledonie) naar het zuiden terug naar Antartica. Daarom gaan we hier ook weer walvissen spotten.
Vava'u is de noordelijkste eilandengroep van Tonga. Het zijn heel veel kleine eilanden van zand of van kalksteen en lava. Het is het best beschutte gebied van de wereld met natuurlijke baaien waardoor het zeer geliefd is bij zeezeilers. Overal zie je dan ook zeilboten ten anker liggen en het is een maand eerder nog veel drukker geweest tijdens de Vava'u regatta. Het is echt schitterend als je tussen de eilanden en baaien vaart. De kleuren blauw van het water gaan van donker/zwart in diepe stukken naar azuurblauw in ondiep water met witzand. Op zoek naar walvissen varen we naar de buitenste eilanden. De eerste dag hebben we niet zoveel geluk, een mannetje die prachtig zingt, meer niet. De vorige dag hadden ze wel walvissen gespot maar die waren allemaal aan het zwemmen en dan kan je ze alleen vanaf de boot zien. De migratie naar het zuiden lijkt dus begonnen. De tweede dag hebben we meer geluk. Een moeder en een kalf met escorte. Het kalf komt graag even kijken bij die snorkelaars en zwemt speels om de moeder heen die rust op zo'n 10 meter. De escorte is een walvis die iets op afstand blijft maar af en toe ook moet ademhalen zodat er soms 3 walvissen vlakbij zijn. Wauw, dit is waarvoor we naar de Stille Oceaan zijn gekomen, zo'n fantastische encounter met walvissen. Het kalf is 6-8 weken oud en heeft opmerkelijk veel zwart, zelfs op de staart. We krijgen ruim de tijd om per 4 steeds met de gids in het water te liggen. En als je op de boot bent kan je ze ook nog schitterend zien want de moedere gaat vaak recht onder de boot liggen.
Van het groot naar het klein, we maken 2 duiken waarbij we weer eens de macrofotografie gebruiken voor naaktslakken. We duiken bij splitrock en bij seafans, de naam geeft al aan wat je kan zien. Het is even wennen na al die fantastische duiken in FP, maar toch ook mooi koraal en wat naaktslakken, langousten, grote schelpen, kleine garnaaltjes op mini anemonen, clownvisjes.
Het dorp Talihau waar we bij Lucky's Beach Houses een traditionele fale hebben is een kleine gemeenschap. Er is net iemand overleden en de begrafenis wordt door het hele dorp en omstreken bezocht. De weduwe krijgt heel veel giften, van voedsel tot manden die lokaal gemaakt worden. Het voedsel wordt in de dagen voor en op de dag van de begrafenis bereid voor alle gasten, ook voor familie die uit het buitenland overkomt. Bij het afscheidnemen thuis bij de weduwe zitten veel vrouwen voor de deur te zingen. Iemand zet een lied in en de rest volgt. Zo gaat het de hele ochtend door tot de dienst in de kerk begint. Na de dienst loopt de stoet naar de begraafplaats, het lichaam in een mat van pandanusbladeren gewikkeld. Van pandanusbladeren wordt ook de ta'ovala gemaakt, dat is een soort rok die ze om hun heupen wikkelen. Je kan zien wie de directe familie is, zij dragen de ta'ovala hoog, anderen gewoon laag op de heupen. De ta'ovala hoort bij de traditionele outfit, voor bruiloften, feesten en begravenissen. Op zondag maken we een tongan feast mee, eten bereid in een grondoven zoals ook in FP en een big aan het spit. De varkens hier eten cocosnoten en vis en smaken dus anders dan het varkensvlees dat wij kennen. Als welkomsdrankje drinken we kava, dat is vocht van de wortel van de kavaplant. Na het drinken lijkt het alsof je bij de tandarts een verdoving in je hele mond hebt gekregen. Lokals drinken het veel, soms teveel.....
Ha'apai is de volgende eilandengroep, ten zuiden van Vava'u. We vliegen in 30 minuten in een kleine 7-zitter er naar toe. De piloot geeft de safety instructies vanuit zijn pilotenstoel. De doorgaande weg wordt even afgesloten als een vliegtuig land omdat die dwars over de landingsbaan gaat. Ha'apai bestaat uit een paar langgerekte eilanden die achter elkaar liggen. Dit geeft beschutting bij de normaal gesproken oostenwind alsof het een grote baai is. Hier komen de walvissen ook graag op ondiepe plekken rusten. Matafonua lodge ligt prachtig op een punt van zandstrand. Het hutje op palen is deze zomer nieuw gebouwd want tijdens een cycloon in maart zijn er helaas 3 verwoest door de 10 meter hoge golven. Wat een heerlijkheid, een boxspring die lang genoeg is en niet zo smal als het twijfelaartje van vorige week (met een oude matras zodat je naar elkaar toe rolde, alles heeft zijn charme!).
De walvissen tocht start met een ochtend snorkel. Een mooie plek van koraal waar je goed kan freediven. Wij zijn niet zo bedreven als de gidsen die makkelijk naar 15 meter door een 'swimthrough' gaan om verderop weer boven te komen. De walvissen laten zich niet zo zien. We zien er 1 zwemmen maar kunnen niet het water in. Op het vogeleiland zien we petroglieven, tekeningen in steen. Ze zijn recent ontdekt, zo'n 5 jaar geleden. Ook vlakbij Matafonua lodge zijn er een aantal. De kinderen van de eigenaren van de lodge brengen je er graag heen, 6, 4 en 3 jaar zijn de jonge wijsneusjes. De petroglieven zijn Hawaiaanse figuren en ze weten niet of het mensen van Hawai waren die ze gemaakt hebben of Tonganesen die in Hawai zijn geweest. Waarschijnlijk zijn ze zo'n 800 jaar oud. Op het eilandje zien we ook een zeeslang op het droge onder een rots, zijn specifieke spoor heet hem verraden. Net na de lunch zien we een moeder met kalf die ook benaderbaar zijn. We gaan erin en zien na een tijdje het kalf, de moeder en een escorte tegelijk omhoog komen. Ze gaan niet direct rusten en zwemmen langzaam maar te snel voor ons uit. Dus niet zoals eerder in Vava'u een uur in het water. Het is nu ook wat woester op het water, golven van 1,5 meter tov vlakke zee vorige week.
We maken 2 duikjes en zien in de eerste duik zo'n 7 soorten naaktslakken, goede score. De tweede duik levert niet zoveel verrassing op maar is lekker relaxed over een koraaltuin en langs een wand. Met dezelfde boot gaan we ook een dag walvisspotten. Helaas, geen walvis te zien, alleen met de hydrofoon horen we dat er wel zingers en kalven in de buurt zijn al kan dat mijlen uit de buurt zijn. De trip eindigt drijvend voor een eiland want de motor wil niet meer aan. We worden binnengehaald door het andere bootje van de eigenaar, zij aan zij, op een motor. De volgende dag, onze laatste kans om nog walvissen te zien besluiten we om met Whalediscoveries nog een keer mee te gaan. Vlak voor vertrek regent het pijpenstelen, het gaat veel harder waaien met af en toe bliksem. In dit weer kan je niet eens walvissen zien op 100m afstand, laat staan op zee spotten, de trip wordt gecancelled, helaas. Terug in de fale (bungalow) blijkt er wel wat water door de windowshutters binnen te komen en ook op andere plekjes. We beschermen zoveel we kunnen en hozen af en toe water weg van het terras dat anders langzaam aan binnensijpeld. Toevallig was vandaag ook een stroomonderbreking gepland, gelukkig heeft de keuken ook gas en kunnen we wel lekker lunchen, kopje thee drinken en babbellen met de andere gasten. Vandaag zijn ook de vluchten gecancelled, dus sommigen moeten nu 2 dagen extra blijven want op zondag wordt er niet gevlogen. Ook wij vertrekken op maandagochtend terug naar Tongatapu, het hoofdeiland. Hopen dat we nog mee kunnen met al die extra passagiers....